ئىسلام دىنى بىزدىن ئوتتۇراھال يول تۇتۇشنى تەلەپ قىلىدۇ

يوللانغان ۋاقىت:2014-07-26 　　

^{تەلەپ قىلىدۇ}

^{ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم، ئەھلى جامائەت!}

^{ھەق س}^ۇ^{بھانەھۇ}^ۋ^{ە تائالا م}^ۇ^{بارەك «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە ئ}^ې^يتىد^ۇ^ركى:

^}^{فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَ مَنْ تَابَ مَعَكَ وَ لاَ تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}^{^(11:112)

^{(ئى مۇھەممەد!) ئاللاھ سېنى بۇيرۇغاندەك توغرا يولدا بولغىن، ساڭا ئىمان ئېيتقانلارمۇ توغرا يولدا بولسۇن. (مەنئى قىلىنغان ئىشلارنى قىلىپ) ئاللاھنىڭ چەكلىرىدىن چىقىپ كەتمەڭلار، شۈبھىسىزكى، ئاللاھ قىلمىشىڭلارنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر.}

^{— س}^ۈ^{رە«ھۇد»(11-س}^ۈ^{رە)، 112-ئايەت}

^}^{وَ أَنَّ هَذَا صِرَاطِى مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَ لاَ تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ}^{^(6:153)

^{بۇ مېنىڭ توغرا يولۇمدۇر، شۇ يولدا مېڭىڭلار، ناتوغرا يوللاردا ماڭماڭلار، ئۇلار سىلەرنى ئاللاھنىڭ يولىدىن ئايرىۋېتىدۇ، (ئاللاھنىڭ ئەمرىنى تۇتۇپ دوزاختىن) ساقلىنىشىڭلار ئۈچۈن، ئاللاھ سىلەرگە بۇ ئىشلارنى تەۋسىيە قىلىدۇ.}

^{— س}^ۈ^{رە«ئەنئام»(6-س}^ۈ^{رە)، 153-ئايەت}

^{«ئەنئام»س}^ۈ^{رىسىدىكى ئ}^ۇ^شب^ۇ^{ئايەتى كەرىمدە زىكىر قىلىنغان ”توغرا يول“ ب}^ۇ^{يەردە ”ئوتت}^ۇ^{را ھال يول“نى ك}^ۆ^رسىتىد^ۇ^{. جابىر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رى}^ۋ^{ايەت قىلىپ: رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم ئەينى}^ۋ^{اقىتتا كىشىلەرگە ب}^ۇ^{ئايەتى كەرىمدە زىكىر قىلىنغان ”توغرا يول“نى}^ڭ^ن^ې^{مە ئىكەنلىكىنى چ}^ۈ^شەند^ۈ^ر^ۈ^{ش ئ}^ۈ^چ^ۈ^{ن بىر سىزىقنى سىزغان، ئاندىن ب}^ۇ^{سىزىقنى}^ڭ^ئو^ڭ^ۋ^{ە سول تەرىپىگە يەنە ئايرىم-ئايرىم ئىككى سىزىقنى سىزغان ھەمدە ئ}^ۆ^زىنى^ڭ^م^ۇ^{بارەك قولىنى ئوتت}^ۇ^{رىدىكى سىزىققا قوي}^ۇ^{پ، ي}^ۇ^{قىرىقى ئايەتى كەرىمنى تىلا}^ۋ^{ەت قىلغان، دەيد}^ۇ^.

^بىزنى^ڭ^{ئىسلام دىنىمىز ئوتت}^ۇ^{را ھال يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{شقا ئەھمىيەت ب}^ې^{رىدىغان دىن،}^«ق^ۇ^{رئان كەرىم»نى}^ڭ^ي^ۇ^{قىرىقى ئايەتلىرى ب}^ۇ^نى^ڭ^{روشەن دەلىلىد}^ۇ^{ر. ئوتت}^ۇ^{را ھال يول— م}^ۆ^{تىدىل، توغرا يول د}^ې^{گەن مەنىدە بول}^ۇ^{پ، ئ}^ۇ^{ئىسلام دىنىمىزنى}^ڭ^{توغرا يولى، ش}^ۇ^{نداقلا، ”ئاللاھنى}^ڭ^{يولى“د}^ۇ^{ر. ئىسلام دىنىمىز بىر تەرەپكە ئ}^ې^{غىپ كەتمەسلىكنى، ئوتت}^ۇ^{را، ئادىل يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{شنى تەشەبب}^ۇ^{س قىلىدىغان دىند}^ۇ^{ر، ش}^ۇڭ^ا،^م^ۇ^س^ۇ^{لمانلار چوق}^ۇ^{م ئوتت}^ۇ^{را يولدا مەھكەم ما}^ڭ^{ىدىغانلاردىن بول}^ۇ^{شى لازىم.}

^خ^ۇ^{ددى ئاللاھ تائالا «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە ئ}^ې^{يتقاندەك:}

^}^{وَ كَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ اُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا}^{^(2:143)

^{شۇنىڭدەك(سىلەرنى ئىسلامغا ھىدايەت قىلغاندەك) كىشىلەرگە شاھىد بۇلۇشۇڭلار ئۈچۈن ۋە پەيغەمبەرنىڭ سىلەرگە شاھىد بولۇشى ئۈچۈن، بىز سىلەرنى ئوتتۇرا، ئادىل ئۈممەت قىلدۇق.}

^—س^ۈ^{رە«بەقەرە»(2-س}^ۈ^{رە)، 143-ئايەت}

^{1. دىنىي تۇرمۇشتا ئوتتۇرا يول تۇتۇش كېرەك}

^{ئىسلام دىنى بىزدىن ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{شنى تەلەپ قىلىد}^ۇ^،^ب^ۇ^{جەھەتتە «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە ئ}^ې^{نىق بەلگىلىمىلەر بول}^ۇ^{پلا قالماستىن، بەلكى، پەيغەمبىرىمىز م}^ۇھ^{ەممەد سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمم}^ۇ^ئ^ۇ^{لىمالارنى چەكتىن ئاشقان يولدا ما}^ڭ^{ماسلىققا ئاگاھلاند}^ۇ^{رغان. ھۇزەيفە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رى}^ۋ^{ايەت قىلىنغان بىر ھەدىستە رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم م}^ۇ^{نداق د}^ې^گەن:

^{[ عَنْ حُذَيْفَة رَضِىَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ :” يَا مَعْشَرَ القُرَّاء اسْتَقِيمُوا فَقَدْ سَبَقْتُمْ سَبْقًا فَإِنْ أَخَذْتُمْ يَمِينًا وَ شِمَالاً لَقَدْ ضَلَلْتُمْ ضَلاَلاً بَعِيدًا “ ] (متفق عليه).}

^”^«ق^ۇ^{رئان كەرىم»نى تىلا}^ۋ^{ەت قىلىدىغان جامائەت! توغرا يولدا م}^ېڭ^ى^ڭ^{لار، سىلەر بەكرەك ئالدىغا ئ}^ۆ^ت^ۈۋ^الدى^ڭ^{لار، سىلەر ئەگەر ئو}^ڭ^ۋ^{ە سول تەرەپنى بەكرەك ت}^ۇ^ت^ۇ^{پ ما}^ڭ^سا^ڭ^{لار، ئ}^ۇ^{نداقتا، زور ئازغ}^ۇ^نل^ۇ^{قتا قالغان بولىسىلەر}^{“ (ب}^ۇ^خارى^،^م^ۇ^{سلىم رى}^ۋ^{ايەت قىلغان).}

^ھۆججەت^ۇ^{ل ئىسلام ئىمام ئەب}^ۇ^{ھامىد غەززالى ئ}^ۆ^زىنى^ڭ^{«ئىھيائۇ ئ}^ۇ^ل^ۇ^م^ى^{ددىن»(«دىنىي ئىلىملەرنى گ}^ۈ^للەند^ۈ^ر^ۈ^{ش» د}^ې^{گەن دا}^ڭ^{لىق كىتابىدا:}^{”ھالال دائىرىسىگە تە}^ۋ^{ە بولغان ھەر خىل ئارز}^ۇ^{-ئىستەكلەرگە تامامەن ئ}^ې^{تىبار بەرمەسلىككىم}^ۇ^{بولمايد}^ۇ^{ھەم ھەمىشە قانائەتلىنىشكىم}^ۇ^{بولمايد}^ۇ^{، ب}^ۇ^{يەردە ئوتت}^ۇ^{را ھال يولنى ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش لازىم. چ}^ۈ^{نكى، ھەممە ئىش تىنچلىق بىلەن ھاياتىي ك}^ۈ^{چكە ئىگە بولىد}^ۇ^{. ھەر قانداق ئىش ئو}^ڭ^ۋ^{ە سول تەرەپكە ئ}^ې^{غىپ كەتسە ھەر ئىككىلىسى خاتا بولىد}^ۇ^{...“ د}^ې^گەن.

^رەس^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم}^ۋ^{ە ساھابى كىراملارنى}^ڭ^س^ۆ^{ز-ھەرىكەتلىرى بىزگە ش}^ۇ^{نى ئ}^ۇ^قت^ۇ^رىد^ۇ^{كى: ھەممە ئىشتا ”م}^ۆ^{تىدىل“ بول}^ۇ^{ش، ”چەكتىن ئ}^ې^{شىپ كەتمەسلىك“ ئە}^ۋ^{زەل، ج}^ۈ^{ملىدىن دىنىي ئەمەللەرنى ئور}^ۇ^{نداشتىم}^ۇ^ئوتت^ۇ^{را ھال يولنى ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش ك}^ې^رەك.

^{ئىسلام دىنىمىز م}^ۇ^س^ۇ^لماننى^ڭ^{ناماز ئوق}^ۇ^{شىنى، ئاللاھ تائالاغا ھەمد}^ۇ^{سانا ئ}^ې^{يتىشىنى}^ۋ^{ە رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمگە د}^ۇ^ر^ۇ^{ت-سالام يوللىشىنى بەلگىلىگەن. ئەمما يەنە ھەممە ئىشنى}^ڭ^ئ^ۆ^{ز يولىدا بول}^ۇ^{شىنى تەكىتلەيد}^ۇ^{، چ}^ې^{كىدىن ئاش}^ۇ^ر^ۇۋې^{تىشنى توسىد}^ۇ^.

^{ئاللاھ تائالا «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە ئ}^ې^يتىد^ۇ^ركى:

^}^{وَ اذْكُرْ رَّبَّكَ فِى نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَ خِيْفَةً وَ دُوْنَ الْجَهْرِ مِنَ القَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الأَصَالِ وَ لاَ تَكُنْ مِنَ الْغَافِلِيْنَ}^{^(7:205)

^{پەرۋەردىگارىڭنى يېلىنغان ۋە ئۇنىڭدىن قورققان ھالدا ئىچىڭدە ياد ئەتكىن، ئەتىگەندە-ئاخشامدا ئۇنى پەس ئاۋازدا زىكرى قىلغىن، غاپىللاردىن بولمىغىن.}

^{— س}^ۈ^{رە«ئەئراف»(7-س}^ۈ^{رە) 205-ئايەت}

^}^{وَ لاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَ لاَ تُخَافِتْ بِهَا وَ ابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيْلاً}^{^(17:110)

^{نامىزىڭدا(قىرائەتنى) يۇقىرى ئاۋاز بىلەنمۇ ئوقۇمىغىن، پەس ئاۋاز بىلەنمۇ ئوقۇمىغىن، ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئوتتۇرا يولنى تۇتقىن.}

^{— س}^ۈ^{رە«بەنى ئىسرائىل»(17-س}^ۈ^{رە)، 110-ئايەت}

^ب^ۇ^{ئايەتى كەرىمنى}^ڭ^{نازىل بول}^ۇ^{شىدىكى سە}^ۋ^{ەبى م}^ۇ^{نداق: بەزى م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلار مەسچىدى ھەرەمدە «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»نى ي}^ۇ^{قىرى ئا}^ۋ^{ازدا ياكى ناھايىتى ت}^ۆۋ^{ەن ئا}^ۋ^{ازدا قىرائەت قىلغان، ب}^ۇ^{ئايەتى كەرىمدە، ئەينى}^ۋ^{اقىتتىكى مەككە م}^ۇ^{شرىكلىرىنى}^ڭ^{قىرائەتنى ئا}^ڭ^{لىغاندىن ك}^ې^{يىن «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»گە ھۆرمەتسىزلىك قىلىشىدىن ساقلىنىش ئ}^ۈ^چ^ۈ^{ن، ”نامازدا(قىرائەتنى) ي}^ۇ^{قىرى ئا}^ۋ^{از بىلەن ئوق}^ۇ^{ماسلىق“ تەلەپ قىلىنغان، ئىمامغا ئىقتىدا قىلىپ ناماز ئ}^ۆ^تە^ۋ^{اتقان م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلارنى}^ڭ^{ئىمامنى}^ڭ^{قىرائىتىنى ئا}^ڭ^{لىيالماي ق}^ې^{لىشىدىن ساقلىنىش ئ}^ۈ^چ^ۈ^{ن، ”نامازدا قىرائەتنى ت}^ۆۋ^{ەن ئا}^ۋ^{از بىلەن ئوق}^ۇ^{ماسلىق“ تەلەپ قىلىنغان، د}^ې^{مەك، ب}^ۇ^{يەردە م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلارنى}^ڭ^«ق^ۇ^{رئان كەرىم»نى ئوتت}^ۇ^{را ھال ئا}^ۋ^{ازدا قىرائەت قىلىشى تەلەپ قىلىنغان.}

^م^ۇ^س^ۇ^{لمانلار يەنە نامازنىم}^ۇ^ئوتت^ۇ^{را ھال ھالەتتە ئور}^ۇ^{ندىشى لازىم، ئەب}^ۇ^ئابد^ۇ^{للا جابىر ئىبنى سەم}^ۇ^{رە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رى}^ۋ^{ايەت قىلىپ:}

^{[ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ جَابِرِ بْنِ سَمُرَة رَضِىَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: كُنْتُ أُصَلِّى مَعَ النَّبِىِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ الصَّلَوَاتَ فَكَانَتْ صَلاَتُهُ قَصْدًا وَ خُطْبَتُهُ قَصْدًا ] (رواه مسلم).}

^”^{مەن رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم بىلەن ناماز ئوق}^ۇ^{غانىدىم، ئ}^ۇ^م^ۇ^{بارەك زاتنى}^ڭ^نامىزى^ۋ^{ە خ}^ۇ^{تبىسى ئوتت}^ۇ^{را ھال(ئ}^ۇ^ز^ۇ^نم^ۇ^{ئەمەس، قىسقىم}^ۇ^{ئەمەس) بولغانىدى}^“^دەيد^ۇ^{(مۇسلىم رىۋايەت قىلغان)}^.

^{ئىسلام دىنى م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلارنى رامىزان روزىسىدىن باشق}^ا^{ئادەتتىكى نەفلى روزىلارنىم}^ۇ^ئ^ۆ^{ز ئىختىيارلىقى بىلەن ت}^ۇ^ت^ۇ^{شىدىن توسىمايد}^ۇ^{. ئەمما، روزىنى”ئ}^ۆ^{ز يولىدا“ ت}^ۇ^ت^ۇ^{شنى تەكىتلەيد}^ۇ^{، ھەمىشە روزا ت}^ۇ^ت^ۇ^{شنى تەشەبب}^ۇ^{س قىلمايد}^ۇ^{. ئەنەس ئىبنى مالىك رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رى}^ۋ^{ايەت قىلىپ م}^ۇ^{نداق د}^ې^{گەن: ئ}^ۈ^{چ ئادەم رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمنى}^ڭ^{ئاياللىرىنى}^ڭ^ئ^ۆ^{يىگە ك}^ې^{لىپ، رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمنى}^ڭ^{قىلىدىغان تائەت-ئىبادىتىدىن سورىدى، ئ}^ۇ^{لار رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمنى}^ڭ^{تائەت-ئىبادىتىدىن خە}^ۋ^{ەر تاپقاندىن ك}^ې^{يىن، ئ}^ۇ^{نى ئاز ساناپ: ئاللاھ تائالا رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمنى}^ڭ^{ئىلگىرىكى}^ۋ^{ە ئاخىرقى گ}^ۇ^{ناھلىرىنى كەچ}^ۈ^ر^ۈۋ^{ەتكەن ت}^ۇ^{رسا، بىز قانداقم}^ۇ^ئ^ۇ^نى^ڭ^{غا ي}^ې^{تىشەلەيتت}^ۇ^{ق؟ د}^ې^{يىشتى. ئ}^ۇ^لارنى^ڭ^{بىرى: ”مەن ھەمىشە ك}^ې^{چىسى ئ}^ۇ^{خلىماي ناماز ئوق}^ۇ^{پ چىقىمەن“، د}^ې^{دى. يەنە بىرى: ”مەن ھەمىشە روزا ت}^ۇ^{تىمەن، ھەرگىز ئ}^ې^{غىزىم ئوچ}^ۇ^{ق ي}^ۈ^{رمەيمەن“، د}^ې^{دى. يەنە بىرى: ”مەن ئاياللاردىن يىراق بولىمەن، ھەرگىز ئ}^ۆ^{يلەنمەيمەن“، د}^ې^{دى. رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم ك}^ې^{لىپ ئ}^ۇ^{لارغا د}^ې^دىكى:

^{[ عَنْ أَنَسٍ}^{بِنْ مَالِكٍ}^{رَضِىَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ : ”}^{أَنْتُمُ الَّذِينَ قُلْتُمْ كَذَا وَ كَذَا ؟ أَمَا}^{وَ اللهِ إِنِّى لَأَخْشَاكُمْ للهِ وَ أَتْقَاكُمْ لَهُ، لَكِنِّى أَصُومُ وَ أُفْطِرُ وَ أُصَلِّى وَ أَرْقُدُ وَ أَتَزَوَّجُ النِّسَاءَ، فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِى فَلَيْسَ مِنِّى“ ] (رواه البخارى).}

^”^{سىلەر م}^ۇ^{نداق دەپسىلەر، ئاللاھ بىلەن قەسەمكى، مەن سىلەرگە قارىغاندا ئاللاھدىن بەك قورقىمەن}^ۋ^{ە ئە}^ڭ^تەق^ۋ^{ادارمەن، روزىنىم}^ۇ^{بەزىدە ت}^ۇ^{تىمەن بەزىدە ت}^ۇ^{تمايمەن، ك}^ې^{چىسى ھەم ناماز ئوق}^ۇ^{يمەن ھەم ئ}^ۇ^{خلايمەن، خوت}^ۇ^نم^ۇ^{ئالىمەن، كىمكى م}^ې^نى^ڭ^س^ۈ^{ننىتىمنى تەرك ئ}^ې^{تىدىكەن ئ}^ۇ^م^ې^نى^ڭ^ئ^ۈ^{ممىتىم ئەمە}^س^“^(ب^ۇ^{خارى رى}^ۋ^{ايەت قىلغان). ش}^ۇڭ^{ا دىنىي ن}^ۇ^{قتىدىن ئ}^ې^{يتقاندا، بىر م}^ۇ^س^ۇ^لماننى^ڭ^ئ^ۆ^{ز تەق}^ۋ^{ادارلىقى ن}^ۇ^{قتىسىدىن، ھەمىشە روزا ت}^ۇ^ت^ۇ^{شى ھەتتا يىل بويى روزا ت}^ۇ^ت^ۇ^شىم^ۇ^{بىر خىل چ}^ې^{كىدىن ئاشقانلىق ھېسابلىنىد}^ۇ^{، چ}^ۈ^{نكى ئ}^ۇ^{نداق قىلغاندا تەن ساغلاملىققا زىيان ي}^ې^تىد^ۇ^{، روزا ت}^ۇ^ت^ۇ^شنى^ڭ^{تەن ساغلاملىققا تەسىرى يەتمەسلىكى ھەققىدە رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمنى}^ڭ^{يەنە م}^ۇ^{نداق بىر تەلىمى بار. م}^ۇئ^{مىنلەرنى}^ڭ^{ئانىسى ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا رى}^ۋ^{ايەت قىلىپ م}^ۇ^{نداق دەيد}^ۇ^{: رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلارغا ھېسداشلىق قىلىپ، ئ}^ۇ^لارنى^ڭ^ئ^ۈ^ز^ۈ^لد^ۈ^{رمەي روزا ت}^ۇ^ت^ۇ^{شىنى توسقانىدى، ئ}^ۇ^لار:^”^{ئى رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ! سەنم}^ۇ^ئ^ۈ^ز^ۈ^لد^ۈ^{رمەي روزا ت}^ۇ^تىسەنغ^ۇ^؟^“^{دەپ سورىغاندا، رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم ئ}^ۇ^{لارغا م}^ۇ^{نداق د}^ې^گەن:

^{[ عَنْ عَائِشَةَ رَضِىَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: نَهَاهُمْ رَسُولُ اللهِِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ عَنِ الوِصَالِ، رَحْمَةً لَهُمْ، فَقَالوُا : إِنَّكَ تُوَاصِلُ؟ قَالَ : ” إِنِّى لَسْتُ كَهَيْئَتِكُمْ، إِنِّى أَبِيْتُ يُطْعِمُنِى رَبِّى وَ يَسْقِينِى “] ( أخرجه البخارى).}

^”^{مەن سىلەرگە ئوخشىمايمەن، مەن ت}^ۈ^{نىگەندە، پەر}^ۋ^{ەردىگارىم ما}^ڭ^{ا ي}^ې^{مەك-ئىچمەك ئىنئام قىلىد}^ۇ^(ك^ۈ^چ-ق^ۇۋۋ^{ەت ئاتا قىلىد}^ۇ⁾^“(ب^ۇ^{خارى رى}^ۋ^{ايەت قىلغان). ش}^ۇڭ^{ا فەقىھ-ئ}^ۇ^{لىمالار ك}^ې^چە-ك^ۈ^ند^ۈ^{ز ئ}^ۈ^ز^ۈ^لد^ۈ^{رمەي روزا ت}^ۇ^ت^ۇ^{شنى مەكر}^ۇھ^{دەپ بەلگىلىگەن.}

^{2. ئىجتىمائىي ھاياتتا ئوتتۇرا يول تۇتۇش كېرەك}

^ك^ۈ^{ندىلىك ت}^ۇ^رم^ۇ^{شتا، ئىسلام دىنىمىز ھەم ماددىي راھەت-پاراغەتكە ب}^ې^{رىلىپ ك}^ې^{تىشكە، ھەم تەركى د}^ۇ^{نيالىققا قارشى ت}^ۇ^رىد^ۇ^{، ب}^ۇ^{ئىككىسى ئارىسىدا ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{شنى تەشەبب}^ۇ^{س قىلىد}^ۇ^{، م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلارنى}^ڭ^ت^ۇ^رم^ۇ^{شتىن قان}^ۇ^نل^ۇ^{ق، م}^ۇۋ^{اپىق بەھرىمەن بول}^ۇ^{شىنى تەرغىپ قىلىد}^ۇ^{. ت}^ۇ^رم^ۇ^{ش ئ}^ۇ^س^ۇ^{لىدا، م}^ۇ^س^ۇ^لماننى^ڭ^”ئوتت^ۇ^{را ھال يول“ ئ}^ېڭ^{ىدا چى}^ڭ^ت^ۇ^ر^ۇ^{شىنى تەلەپ قىلىد}^ۇ.

^{ئاللاھ تائالا «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە ئ}^ې^يتىد^ۇ^ركى:

^}^{وَ الَّذِيْنَ اِذَا اَنْفَقُوْا لَمْ يُسْرِفُوْا وَ لَمْ يَقْتُرُوْا وَ كَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا}^{^(25:67)

^{ئۇلار(يەنى ئاللاھ ياخشى كۆرىدىغان بەندىلەر) خىراجەت قىلغاندا، ئىسراپچىلىقمۇ قىلمايدۇ، بېخىللىقمۇ قىلمايدۇ، ئوتتۇرا ھال خىراجەت قىلىدۇ.}

^{— س}^ۈ^رە«ف^ۇ^{رقان»(25-س}^ۈ^{رە)، 67-ئايەت}

^{ئاللاھ تائالا «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە يەنە ئ}^ې^يتىد^ۇ^ركى:

^}^{يَا اَيُّهَا الَّذِيْنَ آمَنُوْا لاَ تُحَرِّمُوْا طَيِّبَاتِ مَآ اَحَلَّ اللهُ لَكُمْ وَ لاَ تَعْتَدُوْا إِنَّ اللهَ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِيْنَ}^{^(5:87)

^{ئى مۇئمىنلەر! ئاللاھ سىلەرگە ھالال قىلغان پاك نەرسىلەرنى ھارام قىلماڭلار، (ئاللاھ بەلگىلەپ بەرگەن) چەكتىن ئاشماڭلار، ئاللاھ چەكتىن ئاشقۇچىلارنى ھەقىقەتەن دوست تۇتمايدۇ.}

^{— س}^ۈ^{رە«مائىدە»( 5-س}^ۈ^{رە)، 87-ئايەت}

^«ر^ۇھۇ^{ل بايان» د}^ې^{گەن تەفسىر كىتابىدا بايان قىلىنىشىچە، ي}^ۇ^{قىرىدىكى ئايەت م}^ۇ^{نداق سە}^ۋ^{ەبتىن نازىل بولغان: بىر ق}^ې^{تىم رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم خالايىققا قىيامەت ك}^ۈ^نىنى^ڭ^{دەھشەتلىك مەنزىرىسىنى تەس}^ۋ^{ىرلەپ، كىشىنى}^ۋ^{ەھىمىگە سالىدىغان مەزم}^ۇ^{نغا كەلگەندە، خالايىق يىغلاپ كەتكەن، ب}^ۇ^{ئىشتىن ك}^ې^{يىن بىر قىسىم ساھابىلەر ب}^ۇ^{ندىن ك}^ې^{يىن ئەمەللەرنى قانداق بەجا كەلت}^ۈ^ر^ۈ^ش^ۋ^{ە قانداق ياشاش توغرىسىدا بىرلىكتە مەسلىھەتلەشكەن، نەتىجىدە، ئ}^ۇ^{لار ئورتاق بىر قارارغا ك}^ې^{لىشىپ، ب}^ۇ^{ندىن ك}^ې^{يىن، د}^ۇ^نيا^ۋ^{ى ت}^ۇ^رم^ۇ^{شتىن يىراق ت}^ۇ^ر^ۇ^{شقا، يىل بويى روزا ت}^ۇ^ت^ۇ^{شقا، ك}^ې^{چىدە ئ}^ۇ^ز^ۇ^ن^ۋ^{اقىت ناماز ئوق}^ۇ^{شقا، ئ}^ۇ^{خلىغاندا ي}^ې^{پىنچا ئىشلەتمەسلىككە، ئ}^ۇ^ز^ۇ^{ن يىللارغىچە گ}^ۆ^{ش-مايلىق تاماقلارنى ي}^ې^{مەسلىككە، ئايال}^ۋ^{ە گ}^ۈ^{زەل ناز}^ۇ^ن^ې^{مەتلەرگە ي}^ې^{قىنلاشماسلىققا، ز}^ې^{مىندا تەركى د}^ۇ^{نيا بول}^ۇ^{پ ي}^ۈ^ر^ۈ^{شكە بەل باغلاشقان. رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم ب}^ۇ^{ئىشتىن خە}^ۋ^{ەر تاپقاندىن ك}^ې^{يىن، ئادەم ئە}^ۋ^{ەتىپ ئ}^ۇ^لارنى^ڭ^{قارارلاشقان ئىشلىرى ھەققىدە سورىغاندا، ئ}^ۇ^لار:^”^{ھەئە، بىز ش}^ۇ^{نداق د}^ې^يىشت^ۇ^ق^“^د^ې^{گەن. رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم ئاندىن: ”}^{مەن سىلەرنى}^ڭ^ئ^ۇ^{نداق قىلىشى}^ڭ^{لارغا ئەمر قىلغىنىم يوق، مەن روزىنى بەزىدە ت}^ۇ^{تىمەن، بەزىدە ت}^ۇ^{تمايمەن، ك}^ې^{چىسى ھەم ناماز ئوق}^ۇ^{يمەن ھەم ئ}^ۇ^{خلايمەن، گ}^ۆ^ش-مايم^ۇ^{يەيمەن، خوت}^ۇ^نم^ۇ^{ئالىمەن، كىمكى م}^ې^نى^ڭ^س^ۈ^{ننىتىمنى تەرك ئ}^ې^{تىدىكەن، ئ}^ۇ^م^ې^نى^ڭ^ئ^ۈ^{ممىتىم ئەمەس}^{“ د}^ې^{گەن ھەمدە ساھابىلەرنى يىغىپ: ”}^خوت^ۇ^{نىغا ي}^ې^{قىنلاشمايدىغان، ناز}^ۇ^ن^ې^{مەتلەردىن بەھرىمەن بولمايدىغان، ك}^ې^{چىدە ئ}^ۇ^{خلىمايدىغان، خوت}^ۇ^{ن ئالمايدىغان ب}^ۇ^{نداق كىشىلەر ن}^ې^{مە قىلماقچى؟ مەن سىلەرنى راھىپلاردەك بول}^ۇ^{شقا ب}^ۇ^ير^ۇ^{غىنىم يوق، گ}^ۆ^{ش ي}^ې^{مەسلىك، خوت}^ۇ^{ن ئالماسلىق، چ}^ې^ركا^ۋ^{بىنا قىلىش م}^ې^نى^ڭ^{دىنىمغا مەنس}^ۇ^{پ ئەمەس، م}^ې^نى^ڭ^ئ^ۈ^{ممىتىمنى}^ڭ^{ساياھىتى روزا، ئەمەللەرنى تىرىشىپ ئور}^ۇ^{ندىشى ئ}^ۇ^لارنى^ڭ^{تەركى د}^ۇ^{نيالىقى. سىلەر ئاللاھقا تائەت-ئىبادەت قىلى}^ڭ^{لار، ئاللاھقا ش}^ې^{رىك كەلت}^ۈ^رمە^ڭ^{لار، بەيت}^ۇ^{للاھنى تا}^ۋ^{اپ قىلى}^ڭ^{لار، روزا ت}^ۇ^ت^ۇڭ^{لار، زاكات ئاجرىتى}^ڭ^{لار، توغرا يولدا چى}^ڭ^ت^ۇ^ر^ۇڭ^{لار، ش}^ۇ^{نداق قىلسا}^ڭ^{لار، ئاللاھ تائالا سىلەرنى توغرا يولغا ھىدايەت قىلىد}^ۇ^{“ دەپ پەند-نەسىھەت قىلغان. د}^ې^{مەك، ئاللاھ تائالا ب}^ۇ^{ئايەتى كەرىمنى نازىل قىلىپ، م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلارنى}^ڭ^ئوتت^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{شىنى، ھەر ئىشتا چەكتىن ئاش}^ۇ^رى^ۋ^{ەتمەسلىكىنى تەلەپ قىلغان.}

^{ئىسلام دىنىمىز، ئ}^ۆ^{زى ئ}^ۆ^ل^ۈ^{پ قالغان ھاي}^ۋ^{انلارنى}^ڭ^گ^ۆ^{شىنى بىزگە ھارام قىلغان، ئەمما ب}^ۇ^ھاي^ۋ^{انلارنى}^ڭ^{بەدىنىدىكى نەرسىلەردىن پايدىلىنىشىمىزنى چەكلىمىگەن.}

^{ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رى}^ۋ^{ايەت قىلىپ م}^ۇ^{نداق د}^ې^گەن:

^{[ عَنْ ابْنِ عَبَّاس رَضِىَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ مَرَّ بِشَاةٍ مَيْتَةٍ، فَقَالَ : ” هَلاَ اسْتَمْتَعْتُمْ بِهَا ؟ “ قَالوُا: ” إِنَّهَا مَيْتَةٌ “ ، قَالَ: ” إِنَّمَا حُرِمَ أَكْلُهَا “] (رواه البخارى).}

^رەس^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم بىر ق}^ې^{تىم تەرك ئ}^ې^{تىلگەن بىر ئ}^ۆ^ل^ۈ^{ك قوينى}^ڭ^{ئالدىدىن ئ}^ۆ^ت^ۈ^{پ ك}^ې^تى^ۋې^{تىپ، ي}^ې^{نىدىكىلەرگە: ”}^{سىلەر ئ}^ۇ^نى^ڭ^{دىن پايدىلانسا}^ڭ^{لار بولمامد}^ۇ^؟^{“ د}^ې^{گەندە، ئ}^ۇ^{لار: ”ئ}^ۇ^ئ^ۆ^{زى ئ}^ۆ^ل^ۈ^{پ قالغان ھاي}^ۋ^انغ^ۇ^{؟“ د}^ې^{گەن، رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم ئ}^ۇ^{لارغا: ”}^{پەقەت ئ}^ۇ^{نى ي}^ې^{يىشلا ھارام قىلىنغان}^{“ دەپ جا}^ۋ^{اب بەرگەن(ب}^ۇ^{خارى رى}^ۋ^{ايەت قىلغان). يەنى ئ}^ۆ^{زى ئ}^ۆ^ل^ۈ^{پ قالغان بارلىق ھاي}^ۋ^{انلارنى}^ڭ^گ^ۆ^{شىنى ي}^ې^{يىش ھارامد}^ۇ^{ر، ئەمما ئىسلام دىنى م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلارنى}^ڭ^ي^ې^{يىشىگە ر}^ۇ^{خسەت قىلغان ھاي}^ۋ^{انلار، گەرچە شەرىئەت بەلگىلىمىسى بويىچە زەبىھ قىلىنمىغان بولسىم}^ۇ^{، ئ}^ۇ^ھاي^ۋ^{انلارنى}^ڭ^ي^ۇڭ^ى^ۋ^{ە ت}^ې^{رىسىنى بىر تەرەپ قىلغاندىن ك}^ې^{يىن پايدىلىنىشىغا ر}^ۇ^{خسەت قىلىد}^ۇ^{. ب}^ۇ^نى^ڭ^{دا ئىسلام دىنىمىزنى}^ڭ^ئوتت^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش، چەكتىن ئ}^ې^{شىپ كەتمەسلىك ئىدىيى}^ۋ^{ى تەشەبب}^ۇ^{سى تول}^ۇ^{ق نامايان بولغان.}

^{ئىسلام دىنىمىز قوغدىنىش ئ}^ۇ^ر^ۇ^{شىدا ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{شنى تەشەبب}^ۇ^{س قىلىد}^ۇ^{. م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلار زورا}^ۋ^{انلىققا}^ۋ^{ە ز}^ۇ^ل^ۇ^{مغا قارشى ت}^ۇ^ر^ۇ^{ش ئ}^ۈ^چ^ۈ^{ن ھەققانىي ئ}^ۇ^ر^ۇ^{ش بولغان ”كىچىك جىھاد“نى ئ}^ې^{لىپ بارىد}^ۇ^.

^{ئاللاھ تائالا «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە ئ}^ې^يتىد^ۇ^ركى:

^}^{أُذِنَ لِلَّذِيْنَ يُقَاتَلُوْنَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوْا}^{^(22:39)

^{ھۇجۇم قىلىنغۇچىلارغا، زۇلۇمغا ئۇچرىغانلىقلىرى ئۈچۈن، (قارشىلىق كۆرسىتىشكە) رۇخسەت قىلىندى.}

^—س^ۈ^{رە«ھەج»(22-س}^ۈ^{رە)، 39-ئايەت}

^{ئاللاھ تائالا «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە يەنە ئ}^ې^يتىد^ۇ^ركى:

^}^{وَ قَاتِلُوْهُمْ حَتَّى لاَ تَكُوْنَ فِتْنَةٌ وَ يَكُوْنَ الدِّيْنُ للهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلاَ عُدْوَانَ إِلاَّ عَلَى الظَّالِمِيْنَ}^{^(2:193)

^{تاكى زىيانكەشلىك تۈگىگەن ۋە ئاللاھنىڭ دىنى يولغا قويۇلغانغا قەدەر ئۇلار بىلەن ئۇرۇشۇڭلار، ئەگەر ئۇلار ئۇرۇشنى توختاتسا، زۇلۇم قىلغۇچىلاردىن باشقىلارغا دۈشمەنلىك قىلىشقا بولمايدۇ.}

^—س^ۈ^{رە«بەقەرە»(2-س}^ۈ^{رە)، 193-ئايەت}

^}^{وَ قَاتِلُوْا فِى سَبِيْلِ اللهِ الَّذِيْنَ يُقَاتِلُوْنَكُمْ وَ لاَ تَعْتَدُوْا إِنَّ اللهَ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِيْنَ}^{^(2:190)

^{سىلەرگە ئۇرۇش ئاچقان ئادەملەرگە قارشى ئاللاھ يولىدا جىھاد قىلىڭلار، تاجاۋۇز قىلماڭلار، تاجاۋۇز قىلغۇچىلارنى ئاللاھ ھەقىقەتەن دوست تۇتمايدۇ.}

^—س^ۈ^{رە«بەقەرە»(2-س}^ۈ^{رە)، 190-ئايەت}

^«ق^ۇ^{رئان كەرىم»نى}^ڭ^ي^ۇ^{قىرىقى ئايەتى كەرىملىرىدە ئىسلام دىنىنى}^ڭ^ئ^ۇ^ر^ۇ^{شقا قارىتا ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش مە}^ۋ^{قەسى ناھايىتى روشەن بايان قىلىنغان. قوغدىنىش ئ}^ۇ^ر^ۇ^{شىدا، ئىسلام دىنىمىز يەنە ”چ}^ې^{كىدىن ئاش}^ۇ^ر^ۇۋ^{ەتمەسلىك“نى تەشەبب}^ۇ^{س قىلىد}^ۇ^{، ب}^ۇ^{ئارقىلىق م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلارغا دىن يولىدا ك}^ۈ^{رەش قىلغاندا ئەمەل قىلىش ز}^ۆ^ر^ۈ^{ر بولىدىغان توغرا ئ}^ۇ^س^ۇ^{للارنى بەلگىلەپ ب}^ې^رىد^ۇ^:

^}^{اُدْعُ إِلىَ سَبِيْلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِىْ هِىَ أَحْسَنُ}^{^(16:125)

^{پەرۋەردىگارىڭنىڭ يولىغا(ئىسلام دىنىغا) ھېكمەتلىك ئۇسلۇبتا ياخشى ۋەز-نەسىھەت بىلەن دەۋەت قىلغىن، ئۇلار(مۇخالىپەتچىلىك قىلغۇچىلار) بىلەن چىرايلىق رەۋىشتە مۇنازىرىلەشكىن.}

^—س^ۈ^{رە«نەھل»(16-س}^ۈ^{رە)، 125-ئايەت}

^ش^ۇڭ^{ا د}^ې^{يەلەيمىزكى، ئىسلام دىنى تىنچلىق دىنىد}^ۇ^ر.

^«ق^ۇ^{رئان كەرىم»}^ۋ^{ە «ھەدىس شەرىف»تە ”ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“ توغرىسىدىكى بايانلار ن}^ۇ^رغ^ۇ^{ن، مەسىلەن، باشقىلار بىلەن بولغان م}^ۇ^{ئامىلىدە، ئىسلام دىنى باشقىلارغا رەھىمدىل، كە}^ڭ^{قورساق بول}^ۇ^{شنى ھەممە يەردە ئوتت}^ۇ^{را ھال بول}^ۇ^{شقا كاپالەتلىك قىلىشنى، ب}^ۇ^{ئارقىلىق ئىسلام دىنى ئىنتىلىدىغان تىنچلىق م}^ۇھ^{ىتىنى بەرپا قىلىشنى تەشەبب}^ۇ^{س قىلىد}^ۇ^.

^{ئاللاھ تائالا «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»دە ئ}^ې^يتىد^ۇ^ركى:

^}^{وَ جَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَ اَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللهِ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الظَّالِمِيْنَ}^{^(42:40)

^{بىر يامانلىقنىڭ جازاسى شۇنىڭغا ئوخشاش بىر يامانلىقتۇر(يەنى ساڭا بىر كىشى قانچىلىك چېقىلسا، شۇنچىلىك چېقىلماي ئاشۇرۇۋەتسەڭ بولمايدۇ). كىمكى(ئىنتىقام ئېلىشقا قادىر تۇرۇقلۇق) ئەپۇ قىلسا ۋە (ئۆزى بىلەن يامانلىق قىلغۇچىنىڭ ئارىسىنى) تۈزسە، ئۇنىڭ ئەجرىنى ئاللاھ بېرىدۇ. ئاللاھ ھەقىقەتەن زۇلۇم قىلغۇچىلارنى دوست تۇتمايدۇ.}

^{— س}^ۈ^رە«ش^ۇ^را»(42-س^ۈ^{رە)، 40-ئايەت}

^ئوم^ۇ^{مەن قىلىپ ئ}^ې^{يتقاندا، ئىسلام دىنىنى}^ڭ^”ئوتت^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“ توغرىسىدىكى ئىدىيىسى}^ۋ^{ە تەشەبب}^ۇ^{سلىرى ناھايىتى ك}^ۆ^{پ، ”ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“ ئىسلام دىنىنى}^ڭ^{ھەممە جەھەتلىرىگە سى}^ڭ^گەن.

^”ئوتت^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“ تەشەبب}^ۇ^{سى ئىسلام دىنىمىزدىكى بىر خىل ئالىي روھ بول}^ۇ^{پ، ئ}^ۇ^ي^ۈ^{كسەك ئىنسانىيلىقنى}^ۋ^{ە چو}^ڭ^ق^ۇ^{ر ھېكمەتنى ئ}^ۆ^{ز ئىچىگە ئالغان. ئىسلام دىنىمىز باشقىلارغا دوستانە، م}^ېھ^{رىبان، كە}^ڭ^{قورساق بول}^ۇ^{شنى تەشەبب}^ۇ^{س قىلىد}^ۇ^{، ھەر قانداق ئىشنى لايىقىدا قىلىشنى، قىلىشقا بولىدىغانلىرىنى قىلىشنى، قىلىش بىلەن قىلماسلىقنى}^ڭ^چ^ې^{كى بول}^ۇ^{شنى، چەكتىن ئاش}^ۇ^رى^ۋ^{ەتمەسلىكنى تەشەبب}^ۇ^{س قىلىد}^ۇ^{ماسلعقنع. ”ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“ تەشەبب}^ۇ^{سى بويىچە ئىسلام دىنىمىز ئەسەبىيلىك، ت}^ې^ررورل^ۇ^{ققا قەتئىي قارشى ت}^ۇ^رىد^ۇ^{، ش}^ۇ^نى^ڭ^{بىلەن بىر}^ۋ^{اقىتتا، ئىسلام دىنىدىن پايدىلىنىپ ئەسەبىيلىكنى، ت}^ې^ررورل^ۇ^{قنى تەرغىپ قىلىشقىم}^ۇ^{قەتئىي قارشى ت}^ۇ^رىد^ۇ^.

^”ئوتت^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“ ئىسلام دىنىنى}^ڭ^{ھەربىر م}^ۇ^س^ۇ^{لمانغا قويغان تەلىپى. ئەگەر بىر كىشى ئىسلام دىنى تەرغىپ قىلىدىغان ”ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“ روھىدا تەربىيىلەنمەي، ئ}^ۇ^نى^ڭ^{غا سەل قارىسا، ئىش ب}^ې^{جىرگەندە يا چەكتىن ئاش}^ۇ^ر^ۇۋې^تىد^ۇ،^{ياكى ئ}^ۆ^{ز يولىدا ئور}^ۇ^{ندىيالماي قالىد}^ۇ^{، ياكى ھەددىدىن زىيادە ئاجىز ك}^ې^{لىپ، ئادىل ئىش قىلالمايد}^ۇ^{، ياكى بىر ئىشقا يول}^ۇ^{ققاندا چەكتىن ئاش}^ۇ^ر^ۇۋې^{تىپ، ئەسەبىيلىككە ي}^ۈ^{زلىنىپ، ئاللاھ تائالانى}^ڭ^ئوتت^ۇ^{را ھال، ھەققانىي يولىدىن ئ}^ې^{غىپ ك}^ې^{تىپ قالىد}^ۇ^{. بىز م}^ۇ^س^ۇ^{لمانلار ئاللاھ تائالانى}^ڭ^{رازىلىقىغا ئ}^ې^{رىشىش ئ}^ۈ^چ^ۈ^{ن، ھەر دائىم ”ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“نى ئەستە چى}^ڭ^{ساقلاپ، ھەر قانداق ئىش، ھەر قانداق جايدا ”ئوتت}^ۇ^{را يول ت}^ۇ^ت^ۇ^{ش“نى ئ}^ۈ^{مىد قىلىمىز. ئەب}^ۇ^{ئەمرۇ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رى}^ۋ^{ايەت قىلىپ م}^ۇ^{نداق دەيد}^ۇ^{: ”مەن رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمدىن: ئى رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ! ما}^ڭ^{ا ئىسلام دىنىدىن بىر پەند-نەسىھەت بەرگىن—مەن ب}^ۇ^{پەند-نەسىھەتكە م}^ۇ^{شەررەپ بولغاندىن ك}^ې^{يىن، باشقا ھېچكىمدىن سورىمايدىغان بولاي“ د}^ې^{گەنىدىم، رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەم:}

^{[ عَنْ أَبِى عَمْرٍو}—^{وَ قِيلَ أَبِى عَمْرَةَ}—^{سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِىَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ! قُلْ لِى فِى الإسْلاَمِ قَوْلاً لاَ أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا غَيْرَكَ، قَالَ:” قُلْ : آمَنْتُ بِاللهِ ثُمَّ اسْتَقِمْ}^{“] (رواه مسلم).}

^”^{سەن ئاللاھقا ئىمان ئ}^ې^{يتتىم د}^ې^{گىن، ئاندىن توغرا يولدا ما}^ڭ^غىن^{“ دەيد}^ۇ^(م^ۇ^{سلىم رى}^ۋ^{ايەت قىلغان). روشەنكى، ب}^ۇ^{يەردە ك}^ۆ^{رسىتىلگەن توغرا يول ئەنە ش}^ۇ^”ئوتت^ۇ^{را ھال يول“د}^ۇ^ر.

^{ئەھلى جامائەت: ”ئوتت}^ۇ^{را ھال يول“ ئاللاھ تائالانى}^ڭ^{بىزنى ھىدايەت قىلىدىغان يولى، رەس}^ۇ^ل^ۇ^{للاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى}^ۋ^{ە سەللەمنى}^ڭ^{يولى، ش}^ۇ^{نداقلا، ئىسلام دىنىمىزنى}^ڭ^يولىد^ۇ^{ر، بىز ب}^ۇ^{يولغا ئىزچىل ئەمەل قىلىپ، ئ}^ۇ^نى^ڭ^{غا م}^ۇ^{خالىپ ئىش قىلماسلىقىمىز ك}^ې^{رەك. بىز «ق}^ۇ^{رئان كەرىم»نى}^ڭ^{باش س}^ۈ^{رىسىدە بايان قىلىنغان:}

^}^{اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيْمَ صِرَاطَ الَّذِيْنَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوْبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّيْنَ}^{⁽⁷^—^1:6)

^”^{بىزنى توغرا يولغا باشلىغىن، غەزىپىڭگە يولۇققانلارنىڭ ۋە ئازغانلارنىڭ يولىغا ئەمەس، سەن ئىنئام قىلغانلارنىڭ يولىغا (باشلىغىن)}^“.

^—^س^ۈ^{رە«فاتىھە»(1-س}^ۈ^{رە)، 6}^—^{7-ئايەتلەر}

^د^ې^{گەن ئايەتى كەرىملەرنى ھەر دائىم يادقا ئ}^ې^{لىپ ئوق}^ۇ^{شىمىز لازىم. ئاللاھ تائالا ئ}^ۆ^زىنى^ڭ^{پەزلى-كەرەمى بىلەن بىزنى ”ئوتت}^ۇ^{را ھال يول“— ئىسلام دىنىنى}^ڭ^{توغرا يولىدا م}^ېڭ^{ىشىمىزغا م}^ۇ^{شەررەپ قىلغاي. ئامىن!}

^{وآخر دعوانا أن الحمد لله ربّ العالمين}